Rodzaje promieniowania Promieniowanie niejonizujące
Przykładami promieniowania niejonizującego są światło widzialne, fale radiowe i mikrofale (infografika: Adriana Vargas/IAEA)
Promieniowanie niejonizujące to promieniowanie o niższej energii, które nie jest wystarczająco energetyczne, aby odrywać elektrony od atomów lub cząsteczek, zarówno w materii, jak i organizmach żywych. Jego energia może jednak powodować drgania tych cząsteczek, a tym samym wytwarzać ciepło. Tak na przykład działają kuchenki mikrofalowe.
Dla większości ludzi promieniowanie niejonizujące nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Jednak pracownicy mający regularny kontakt z niektórymi źródłami promieniowania niejonizującego mogą potrzebować specjalnych środków ochrony, na przykład przed wytwarzanym ciepłem.
Inne przykłady promieniowania niejonizującego obejmują fale radiowe i światło widzialne. Światło widzialne to rodzaj promieniowania niejonizującego, które ludzkie oko może postrzegać. Fale radiowe to rodzaj promieniowania niejonizującego, które jest niewidoczne dla naszych oczu i innych zmysłów, ale może być dekodowane przez tradycyjne odbiorniki radiowe.
Promieniowanie jonizujące
Przykładami promieniowania jonizującego są niektóre rodzaje leczenia raka z wykorzystaniem promieni gamma, promieni rentgenowskich i promieniowania emitowanego przez materiały radioaktywne stosowane w elektrowniach jądrowych (infografika: Adriana Vargas/IAEA)
Promieniowanie jonizujące to rodzaj promieniowania o takiej energii, że może odrywać elektrony od atomów lub cząsteczek, co powoduje zmiany na poziomie atomowym podczas interakcji z materią, w tym organizmami żywymi. Takie zmiany zazwyczaj wiążą się z produkcją jonów (naładowanych elektrycznie atomów lub cząsteczek) – stąd termin „promieniowanie jonizujące”.
W wysokich dawkach promieniowanie jonizujące może uszkodzić komórki lub narządy w naszym organizmie, a nawet spowodować śmierć. Przy prawidłowym zastosowaniu i dawkach oraz przy zachowaniu niezbędnych środków ochronnych, ten rodzaj promieniowania ma wiele korzystnych zastosowań, takich jak produkcja energii, przemysł, badania naukowe, diagnostyka medyczna i leczenie różnych chorób, takich jak nowotwory. Chociaż regulacje dotyczące wykorzystania źródeł promieniowania i ochrony radiologicznej leżą w gestii poszczególnych państw, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) zapewnia wsparcie prawodawcom i organom regulacyjnym poprzez kompleksowy system międzynarodowych norm bezpieczeństwa, mający na celu ochronę pracowników i pacjentów, a także społeczeństwa i środowiska przed potencjalnymi szkodliwymi skutkami promieniowania jonizującego.
Promieniowanie jonizujące i niejonizujące mają różne długości fal, co bezpośrednio wiąże się z jego energią. (Infografika: Adriana Vargas/IAEA).
Nauka o rozpadzie promieniotwórczym i powstającym w jego wyniku promieniowaniu
Proces, w którym atom radioaktywny staje się bardziej stabilny poprzez uwalnianie cząstek i energii, nazywa się „rozpadem radioaktywnym”. (Infografika: Adriana Vargas/IAEA)
Promieniowanie jonizujące może pochodzić np. z:niestabilne (radioaktywne) atomyponieważ przechodzą w stan bardziej stabilny, uwalniając jednocześnie energię.
Większość atomów na Ziemi jest stabilna, głównie dzięki zrównoważonemu i stabilnemu składowi cząstek (neutronów i protonów) w ich centrum (jądrze). Jednak w niektórych rodzajach niestabilnych atomów, liczba protonów i neutronów w ich jądrze nie pozwala im na utrzymanie tych cząstek razem. Takie niestabilne atomy nazywane są „atomami radioaktywnymi”. Podczas rozpadu atomów radioaktywnych uwalniana jest energia w postaci promieniowania jonizującego (na przykład cząstek alfa, cząstek beta, promieni gamma lub neutronów), które, bezpiecznie ujarzmione i wykorzystane, może przynieść szereg korzyści.
Czas publikacji: 11-11-2022